De impact van stijgende hypotheekrentes en gedaalde woningprijzen zorgen niet voor grote risico’s bij het merendeel van de Nederlandse huishoudens met een hypotheek. De financieringsnormen die tussen 2009 en 2018 zijn aangescherpt vormen hier een belangrijke rol in. Daarbij lijkt de impact van de hogere hypotheekrente in Nederland aanzienlijk minder groot dan in andere landen in Europa, waar vaker sprake is van een groter aandeel hypotheken met variabele rentes. Dit constateert CBRE Nederland, onderdeel van het beursgenoteerde CBRE Group, ‘s werelds grootste vastgoedadviesbureau, op basis van onderzoek naar financiële stabiliteit van Nederlandse huishoudens op de hypotheekmarkt.
 

De recente daling van de woningprijzen wordt ingegeven door een historisch snelle stijging van de hypotheekrentes en wordt, in tegenstelling tot de periode 2008 – 2013, niet versterkt door groeiende werkloosheid of een sterke stijging van het aantal hypotheken die ‘onder water staan’. CBRE schat dat de gestegen hypotheekrentes, mede vanwege de sterke loonstijgingen, een impact van gemiddeld 12% op de prijsvorming op de woningmarkt heeft ten opzichte van de piek in 2022. Daarmee kan worden gesteld dat de gevolgen van de gestegen hypotheekrentes inmiddels bijna volledig zijn ingedaald op de woningmarkt.
 

De mate waarin de prijzen zich gaan stabiliseren is echter nog altijd van drie factoren afhankelijk: de verdere ontwikkeling van de hypotheekrentes, de Nibud-normen waarmee de leencapaciteit wordt vastgesteld en het algehele woningmarktsentiment. De maximale leencapaciteit – het maximale hypotheekbedrag op basis van inkomsten en vaste lasten - correleert al jaren sterk met de ontwikkeling van de woningprijzen in Nederland. De afgelopen decennia is beleid gevoerd waarbij in een neergaande markt (2009-2013) de leencapaciteit werd teruggeschroefd en mede hierdoor prijzen nog verder daalden. Daarentegen werd in een opgaande markt de leencapaciteit verruimd, met sterkere prijsstijgingen tot gevolg.
 

Eefje Voogd, hoofd woningmakelaardij bij CBRE: “Het is tijd om te breken met deze procyclische financieringslastnormen. Een stabielere leencapaciteit draagt bij aan voorspelbaardere en minder volatiele woningprijzen, wat uiteindelijk de nieuwbouwproductie en -afzet, de betaalbaarheid en de financiële stabiliteit van huishoudens ten goede kan komen.”
 

Met een rustigere woningprijsontwikkeling kan ook worden toegewerkt naar een stabielere bouwproductie. Een bouwproductie die nodig is om op termijn voldoende woningen te kunnen produceren voor de sterk groeiende Nederlandse bevolking.